TESTY GENETYCZNE NA XL-PRA

X-Linked (X-powiązany) PRA test genetyczny dla ras Samoyed i Siberian Husky

Test XL-PRA jest oparty o DNA, co jest sposobem na jednoznaczne określenie formy progresywnego zaniku siatkówki (XL-PRA) w rasach Samoyed i Siberian Husky. Badanie to pozwala kontrolować częstotliwość występowania genu w hodowli, w celu zapobiegania chorób u szczeniąt.

W normalnym przypadku, receptory wzroku w oczach przechodzą ciągły proces wymiany i odnowy. Ale z PRA proces ten jest spowolniony i pewnego dnia zatrzymuje się. Receptory noktowizyjne (widzenie w ciemności) są pierwszymi uszkodzonymi, następnie rozpoczyna się degeneracja widzenia w dzień.

XL-PRA jest "późnym początkiem" formy PRA. Zwykle nie jest tak, że psy mają od 3 do 5 lat, gdy piersze kliniczne objawy choroby zaczynają się ujawniać. W rzeczywisrości pogorszenie może się zdarzyć już w wieku pięciu miesięcy życia - ale wówczas nikt go nie zauważa.
Ostatecznie jednak właściciele psów zauważają, że oczy ich zwierzaka nabrały charakterystycznego "blasku". Źrenice stają się coraz bardziej rozszerzone, próbując wpuścić jeszcze więcej światła. Psy rozwijają/opracowują "pole widzenia". To tak, jakby starać się patrzeć na świat przez wąską rurkę.

Czym się różni forma XL-PRA? Po pierwsze, należy pamiętać, że samice mają dwa chromosomy płciowe X. Genetyczny skrót to XX. Samce mają jeden chromosom X i jeden chromosom Y, czyli samce są XY. To Y odpowiada za to, że samiec jest samcem.

W XL-PRA wadliwy gen PRA jest recesywny i znajduje się w chromosomie X. Suki, które odziedziczyły wadliwy gen na chromosomie X z jednego rodzica i normalny gen na X od drugiego rodzica - nie będą chore. Bedą jednak nosicielami częściowych wad siatkówki. Te wady są tak subtelne, że wzrok nie jest jednak naruszony. Niemniej jednak nosiciele mogą dyskretnie przekazać wadliwy gen na przyszłe pokolenia.

Z samcami jest trochę inaczej. Szczenię-samiec po matce nosicielce może dostać albo normalny gen albo gen wadliwy, w zależności od kopii chromosomu X, który przekaże mu jego matka. Jeśli będzie to wadliwy gen, pies będzie chory. W X-powiązanych chorobach, takich jak XL-PRA, nie ma czegoś takiego jak samiec-nosiciel. Dlatego samce ras Samoyed lub Husky są znacznie większym stopniu zagrożeni otrzymaniem choroby niż samice.

Niezawodna identyfikacja suk, które nie niosą choroby, jest kluczem do walki z chorobami przenoszonymi z chromosomem X. Badanie genetyczne na XL-PRA pozwala na 100% dokładne określenie tych psów. Nazywane "genetycznie czyste", "niebędące nosicielami" lub bardziej formalnie - "homozygotycznie normalne" - takie suki mogą przenosić tylko normalny gen na swoje potomstwo, co oznacza, że żaden z ich potomstwa nie będzie nigdy chorym na XL-PRA. Te "czyste" suki mogą być kojarzone ze wszystkimi psami, nawet XL-PRA chorymi, które mogą być porządane w hodowli z innych powodów.

Homozygota oznacza, że dwie kopie genu u psa są takie same - zarówno u normalnych jak i zmutowanych. Nosiciel ma jeden normalny i jeden zmutowany gen choroby.

Ponieważ badanie genetyczne na XL-PRA jest oparte na bezpośrednim badaniu mutacji genu, dokładnie i szczegółowo określa normalne/czyste psy, nosicieli (heterozygotyczne psy) i psy chore. Możliwe wyniki badań są wymienione w poniższej tabeli:

Inne warunki mylne dla PRA

Nie każda utrata wzroku przez Samoyeda lub Husky jest spowodowana XL-PRA. Istnieją doniesienia o nabytych (nie dziedzicznych) zmianach siatkówki, które zostały błędnie zdiagnozowane jako PRA. Jako, że test DNA dla XL-PRA jest całkowicie dokładny i szczegółowy, może być stosowany do odróżnienia dziedzicznej postaci PRA od nabytych nieprawidłowościami siatkówki, które są podobne do PRA, a nie mają XL-PRA.

Zalecenia hodowlane

- Aby uniknąć przenoszenia XL-PRA, tylko normalne/czyste suki powinny być hodowane
- Ani suki-nosicielki, ani suki chore nie powinny być rozmnażane, ponieważ mogą dawać chore potomstwo
- Czyste/normalne samce kojarzyć z czystymi/normalnymi sukami, aby uzyskiwać same czyste/normalne potomstwo
- Chore samce kojarzone z czystymi/normalnymi sukami dawać będą same czyste/normalne samce i same suki-nosicielki
- nie jest możliwym mieć samca-nosiciela, ponieważ samce mają tylko jeden chromosom X i będzie on albo normalną albo zmutowaną kopią, nigdy dwiema jednocześnie

Jak się bada?

Badanie XL-PRA odbywa się na małej próbce krwi pobranej przez lekarza weterynarii. Pozwala to na najniższe ryzyko zanieczyszczenia próbki i daje pewność zgodności próbki z danym psem.

Gdzie można przebadać?
http://www.optigen.com - USA - w Polsce korzystano z usług OptiGenu (info: dogomania.pl)
http://www.genomia.cz/ - czeska Genomia - najczęściej wykonują badania dla Polaków
http://www.antagene.com/fr - Francja

 Opracowanie: Paulina Adamska, hodowla The Glow Of The Snowy Star. Wolne tłumaczenie na podstawie artykułu OptiGen - http://www.optigen.com/

Chcesz dodać coś od siebie? Masz pytania? Zapraszamy do wątku z artykułem na forum MójYed: TESTY GENETYCZNE DLA SAMOYEDÓW - CHOROBY OCZU.